Bishop's opinion regarding the Bulanao Public Market Press Forum - "a successful moro-moro"

This is the opinion of Bishop Hillary Pasikan, lifted from Kalinga-Apayao Religious Sectors Associations FB Page (published with permission).

What's on my mind? Kas maysa nga nanumo nga citizen iti syudad ti Tabuk, kastoy man met ti makunak iti madama nga isyu ti "re-development" ti Bulanao Public Market ken Mall particularly iti napasamak nga "press/open forum" @ Davidson Hotel idi kalman, October 21, 2021.

Umuna, Iti panagkitak, jay napasamak nga forum ket "bias" pabor iti development project. Kunak daytoy ta saan met nga dagiti direkta nga apektado iti proyekto (i.e. vendors/stall owners/residents iti uneg ti public market) ti kinatungtong ti XRC developer ken CLGU. Adda man siguro sumagmamano nga representante dagiti apektado nga tattao, ngem mabalin nga dagitoy ket isuda dagiti "pro" wenno umannamong iti proyekto.

Awan kadakuada ti representante dagiti "opposition" ta kas iti nangegko, saan da a napalubusan a sinumrek iti venue. Pudno nga naipubliko ti forum ta na "livestream ket garud. Pudno met nga adda dagiti personalidad (i.e. religious sector, legal counsel, others) nga sympathetic iti pakaseknan dagiti market vendors/residents , ngem duma latta koma no napalubusan dagiti mismo nga apektado (opposition) nga personal nga nagsarita iti forum. Kayatna a sawen, limitado ti partisipasyon dagiti mismo nga maseknan. Ngarud, saan nga balanse ti napasamak nga forum. The forum may have been "successful", yes, but sorry for the description, It was a successful "moro-moro." It was a biased forum in favor of the development project.

Maikadua, kas met laeng iti obserbasyon dagiti dadduma, kinasapulan ngata ti kaadda dagiti nagka armas nga "peacekeeping force" wenno "riot police" iti forum? (saanko nga masinunuo no mano nga platoon wenno company ti adda idi kalman). Okay, mabalin nga sinakbayan ti CLGU ti mapasamak ta napudot ket ngarud nga isyu ti matungtung, but were they expecting a war? angegko nga adda lng met agarup sangagasut nga "protesters" ngem sipud idi nangrugi daytoy nga isyu, awan py met nadamag wenno nakitatayo nga naranggas nga protesta. Ipakitana daytoy iti saan nga umno nga panang usar wenno pannakaawat dagiti adda iti turay iti bileg ken otoridad da.

Nakabutbuteng ti kastoy if our leaders in government can just use "excessive force" (read: abuse of power) at their disposal to suppress people, even legitimate dissent. With all due respect to our police, maawatak ti sitwasyon yo ta tumungtungpal kayo lang iti orders. Ti saanko maawatan, if your services were necessarily needed in a forum which was supposedly a venue to seek PEACE and understanding between two opposing parties regarding a particular issue.

No siak ti pagsaludsudanyo, apay ngata nga napudot wenno magulo daytoy nag isyu? Simple ti sungbat ko. Wen ta saan nga nasurot ti rumbeng nga proceso (i.e. proper consultation, malaksid kadagiti dadduma nga legalidad ken irregularidad nga makukuestionaran iti agdama). Mainaig iti consultation, Pudno, sinungbatan ti City LGU ken Barangay LGU nga adda dagiti naaramid iti kallabes (nakabasol pay dagiti maseknan nga vendors/occupants ta saanda kano nagat-atendar).

Ngem dagitoy kadi nga konsultasyon ket naaramid SAKBAY wenno KALPASAN ti pannakapirma ti kontrata? Saan siguro nga immabot iti kastoy nga sitwasyon no dagiti tattao ket nairaman da iti plano nga development babaen iti consultasyon PRIOR iti panna kafinalize ti kontrata. I stand corrected ngem ti napasamak samet ket nalpasen nga ngcommit ti CLGU/Mayor's office iti developer (i.e. bidding, contract of lease etc.) santo maammoan dagiti tattao nga adda maaramid nga proyekto.

Isunga ti reaction da ket "nabigla da". Kas resulta, rimmuar dagiti nagduduma nga suspetsa nga adda napasamak nga "milagro" wenno "under the table" wenno "pasuksuk" wenno "corruption". Numan pay categorical ti sungbat ti CLGU/Mayor idi kalman nga "awan naaw awat na nga ania man nga pabor mainaig iti proyekto", saan nga nalaka nga mapunas dagiti speculation wenno accusation agsipud ta manipud iti rugi, saan nga "transparent" iti naaramid. Pagadalan tayo kadi amin daytoy nga pasamak.

The gospel reading last Sunday was talking about Jesus' teachings on greatness and servant leadership (Mark 10:35-45). Daksangggasat ta saan nga maitutop ti pannakawat tayo nga tattao iti daytoy nga banag. Isunga numan pay ammotayo ti kaipapanan ti kinapangpangruna (greatness) wenno panangidaulo, maikaniwas nga wagas dagiti usaren tayo tapno magud-od tayo laeng daytoy.

(even at the expense of others, particularly dagiti marginalized or those without "power"). Awan duadua, kayat tayo amin nga agbalin nga "GREAT" ti Tabuk. Kayat tayo ti progreso ken development. Sinu aya ti mang madi. Saan nga dakes ti development ken modernisasyon ta isu ket ngarud iti turongen ti maysa nga nasayaat, nasalun-at ken narang-ay nga ili ken umili. La ketdi everybody happy a koma, jay awan ti maidasig, jay awan ti mapayatan. Didiay development ken progreso nga saan laeng a sumagmamano ti agsagrap, (saan laeng a ni developer ti kumita met a wenno sumagmamano laeng nga tao nga napaboran wenno naparaburan). Didiay development nga agresulta iti kappia, talna ken panagkikinna awatan saan ketdi nga binnusor ken suspetsa ken pinnasakit. Kas kuna ni Archbishop Jose Palma iti naangay nga forum iti kapareho nga issue ti Carbon Market idiay Cebu City.

"The church teaches and reminds us that development is for all and not just for a privileged few. Development should have a human face."

"When plunder becomes a way of life for group of men in a society, over the course of time they create a legal system that authorizes it and a moral code that glorifies it." (Frederic Bastiat) God forbid ta sapay koma ta saan nga agbalin nga kastoy ti Tabuk City.

While the Bulanao Public Market re-development project now seems inevitable despite all prevailing issues, concerns and speculations, I still hope and pray that good conscience and discernment will touch the hearts of those concerned, especially the CLGU and Developer.

I still hope that something good will be done to at least ease the pain and suffering of those directly affected by this project. I pray for peace and justice for Tabuk City. I pray for God's forgiveness for whatever we may have done amiss in our quest for "Greatness" for Tabuk City. Blessings to all.

OTHER NEWS

‘...hindi niyo pagbabayarin ng real property tax ang XRC, oo o hindi?' - Comafay to Mayor Estrañero

Follow Guru Press Cordillera on Facebook for more News and Information